قرآن کريم مي فرمايد: وَ اُذْکرْ رَبَّک فِي نَفْسِک تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ اَلْجَهْرِ مِنَ اَلْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ وَ لاٰ تَکنْ مِنَ اَلْغٰافِلِينَ

ترجمه   پروردگارت را در دل خود، از روي تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، ياد کن؛ و از غافلان مباش.[1]

تفسير

سپس در اين آيه براي تکميل دستور فوق به پيامبر صلّي اللّه عليه و آله دستور مي دهد- و البته يک حکم عمومي است اگرچه روي سخن در آن به پيامبر صلّي اللّه عليه و آله شده همانند بسياري ديگر از تعبيرات قرآن- که: «پروردگارت را در دل خود از روي تضرع و خوف ياد کن»(وَ اذْکرْ رَبَّک فِي نَفْسِک تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً). سپس اضافه مي کند: «و آهسته و آرام نام او را بر زبان بياور»(وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ). و اين کار را همواره «صبحگاهان و شامگاهان تکرار کن» (بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ). «و هرگز از غافلان و بي خبران از ياد خدا مباش»(وَ لا تَکنْ مِنَ الْغافِلِينَ). ياد خدا همچون باران بهاري است که چون بر دل ببارد گل هاي بيداري، توجه، احساس مسؤوليت، روشن بيني و هرگونه عمل مثبت و سازنده اي را مي روياند. [2]

پيام ها 1-پيامبران نيز بايد پيوسته به ياد خدا باشند، تا چه رسد به ديگران. «وَ اذْکرْ رَبَّک»

2-قرآن، علاوه بر ذکر زباني، ذکر قلبي و دروني را هم مي ستايد. «فِي نَفْسِک»

3-ياد خدا وقتي غفلت زدايي مي کند که بدون تظاهر و سر وصدا باشد، وگرنه خودش نوعي سرگرمي و غفلت مي شود. «تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ»

4-ربوبيت خداوند دائمي است، پس سزاوار است که ياد او هم پيوسته باشد. وَ اذْکرْ رَبَّک…بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ

5-آن ذکر و يادي بيمه کنندۀ انسان است که عاشقانه و سوزناک و پيوسته و در هر صبح و شام باشد. تَضَرُّعاً…بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ

6-در آغاز هر روز و هنگام شروع به کار و تصميم گيري و در پايان هر روز و هنگام جمع بندي و نتيجه گيري بايد به ياد خدا بود. «بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ»

7-آنان که هر صبح و شام، خدا را ياد نمي کنند، از غافلانند. وَ اذْکرْ…وَ لا تَکنْ مِنَ الْغافِلِين [3]

پي نوشت ها [1] اعراف/ 205 [2] مکارم شيرازى، ناصر، برگزيده تفسير نمونه ج 2 ص126 [3] قرائتى، محسن، تفسير نور ج 3 ص258

مقصود سوره آل‌عمران دعوت مومنين به اتحاد و يکپارچگي است تا خود را براي مقابله با دشمنان يعني يهود و نصاري و مشرکين آماده سازند و در اين راه پايداري و استقامت به خرج دهند.

آل عمران يعني خاندان عمران(1) و سوره مدني است.

اين سوره در زماني نازل گرديد که دشمنان اسلام در خاموش کردن نور خدا همگي با هم متحد شده و با دست و زبان و همه امکانات خود به مقابله با اسلام و جامعه نوپاي مسلمانان در مدينه برخاسته بودند. از يک طرف يهود و نصاري در داخل جمعيت مسلمانان فتنه و آشوب مي‌کردند تا وحدت و يکپارچگي آنان را برهم زنند و از سوي ديگر، مشرکين با نيروهاي اسلام در جنگ بودند و امنيت را از جامعه اسلامي سلب مي‌کردند.

در آن ايام اسلام در حال گسترش بود و آوازه‌اش همه جا را پر کرده بود، و مردم دنيا چه يهودي و چه مسيحي و چه مشرک، همه بر عليه اسلام قيام کرده بودند. مسلمانان نيز در حال آماده باش براي دفاع بودند. بنابراين تمام قواي خود را براي اين کار بسيج کرده بودند.(2)

در آيات 103 تا 105 مومنين را به وحدت و همدلي فراخوانده و از تفرقه و جدايي باز مي‌دارد و به برپايي داشتن امر به معروف و نهي از منکر فرمان مي‌دهد. برگردان آن آيات چنين است:

و همگي به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراکنده نشويد و نعمت خدا را بر خود ياد کنيد: آنگاه که دشمنان ]يکديگر[ بوديد، پس ميان دلهاي شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شديد؛ و در کنار پرتگاه آتش بوديد که شما را از آن رهانيد. اينگونه خدا نشانه‌هايش را بر شما روشن مي کند، باشد که شما راه يابيد.

ادامه »

حجت‌الاسلام و المسلمين قرائتي در تفسير آيه 181 سوره مبارکه بقره با اين مضمون که: «پس هرکس که آن [وصيّت را] بعد از شنيدن، تغيير دهد، گناهش تنها بر کساني است که آن را تغيير مي‌دهند، همانا خداوند شنوا و داناست.» نکاتي را مطرح فرموده‌اند که در ادامه مي‌خوانيد:

1- تغيير وصيّت از سوي ديگران، حرام است.

2- حقّ مالکيّت، بعد از مرگ نيز محترم است و کسي حقّ تغيير وصيّت را ندارد.

3- گناه آگاهانه و مغرضانه، خطرناک‌تر است.

4- ايمان به اين‌که ما در محضر خدا هستيم، بهترين عامل تقوا و دوري از تغيير و تبديل وصيّت مردم است.»

برگرفته از تفسير نور، ج 1، ص 280

مرحوم ميرزا اسماعيل دولابي مي فرمود: در هر آن که در ياد خدا هستيم در راهيم، حيف است انسان روي اينده حساب کند؛ چون هنوز نيامده است و الان موجود نيست. گذشته هم که گذشت و رد شد. در هر منزلي که هستيم بايد آن را قدر بدانيم و با خداي خود خوش باشيم. تلخ باشد يا شيرين يا ترش. چون مربي ما، خداي ما، ما را تربيت مي‌کند و مي‌سازد.

خدا سازنده است؛ «سنريهم اياتنا في الافاق و في انفسهم حتي يتبين لهم انه الحق»(1) شما را در آفاق مي‌گردانم و در آنچه در نفستان پيش مي‌آيد. خيالات خوب و بد مي‌آيد و همين طور اين افقها طلوع و غروب مي‌کند. اين قدر شما را مي‌گردانم تا حق ظاهر شود و حق را در قلب و ذات خود ببينيد. يعني مرا در قلب و ذات خود مشاهده کنيد.

مي‌فرمايد: تا نشانتان بدهم. اين خيلي لطافت دارد. ديده‌ايد که مي‌گويند: باور نمي‌کني؟ ببين چه جوري نشانت مي‌دهم. خداي مهربان مي‌گويد: خودم نشانتان بدهم. مدتي هم براي آن ذکر نکرده است. يعني تو آماده باش من خودم نشانت مي‌دهم. افقها را نشانت مي‌دهم،‌ آياتي که در آفاق هست؛ ستاره و خورشيد را، مومنين و چيزهاي خوب دارم که نشانت بدهم. در نفسها هم نشانت مي‌دهم. يعني در نفس خودت. «حتي يتبين لهم انه الحق»؛ تا ببيني در خودت حق، فرمان فرماست خودم را در خودت نشانت مي‌دهم يا خودت را در خودم نشانت مي‌دهم. اين جا به کلام نمي‌آيد. خودتان درک کنيد که چه مي‌گويم. به بيان نمي‌توانيد بياوريد. بيان عاجز است، اما درک عاجز نيست. مي‌فهمي چه مي‌گويم. فرق بين درک و فهم خيلي زياد است. مثلا شيريني قند را چگونه مي‌توان فهماند؟ هرچه بگوييم نمي‌شود. ولي يک وقت است که قند را مي خوريم و درک مي‌کنيم شيريني چيست. تا نخوريد نمي‌توانيد معناي شيريني را درک کنيد. اگر چند سال هم مي‌خواستي شيريني قند را وصف کني فايده‌اي نداشت، ولي به محض خوردن ملتفت مي‌شوي که شيريني چيست. اين جا مي‌گويي درک کردم. ان شاء الله شيريني ولايت، شيريني محبت، شيريني صدق را هم چشيده‌ايد. بنده اگر هزار سال زنده باشم و درباره صدق و ولايت و محبت و يگانگي که در سر و نهان خودتان درکش کرده‌ايد صحبت کنم، نمي‌توانم آن را توصيف کنم. درک انسان رشد مي کند. درک بالاتر از مشاهده است. مشاهده يعني رويت به چشم. با رفتن مشاهده تمام مي‌شود، ولي آنچه درک مي‌شود دائمي است. مشاهده گاهي هست و گاهي نيست.

1-سوره فصلت، آيه 53. کتاب طوبي محبت – ص 76 مجالس حاج محمد اسماعيل دولابي

 از امام صادق(ع) روايت شده که فرمودند: وقتي که اين آيات بر پيامبر اسلام(ص) نازل شد «وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَلَمْ يُصِرُّواْ عَلَى مَا فَعَلُواْ وَهُمْ يَعْلَمُونَ. أُوْلَئِکَ جَزَآؤُهُم مَّغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ» (آيات 135، 136 سوره آل عمران)، ابليس (پدر شيطان‌ها) سخت ناراحت گرديد. بالاي کوهي در مکه به نام «ثور» رفت و آژير خطرش بلند شد و همه يارانش را به تشکيل انجمن خود دعوت نمود. همه بچه شيطان‌ها جمع شدند، ابليس نزول آيات فوق را به اطلاع آنان رساند و اظهار نگراني کرد و از آنها کمک خواست.

يکي از ياران او گفت: من با دعوت نمودن انسان‌ها از اين گناه به آن گناه، اثر اين آيه را خنثي مي‌کنم. ابليس سخن او را نپذيرفت. ديگري پيشنهادي شبيه اولي کرد، ولي باز مورد پذيرش ابليس قرار نگرفت تا اين که شيطان کهنه‌کاري به نام «وسواس خنّاس» گفت: پيشنهاد من اين است که فرزندان آدم را با وعده‌ها و آرزوهاي طولاني آلوده به گناه مي‎کنم و مي‌گويم که الآن براي توبه کردن زود است و فرصت توبه بسيار است. وقتي که مرتکب گناه شدند، خدا را فراموش کرده و بازگشت به سوي خدا (توبه) از خاطر آنان محو مي‌گردد. ابليس گفت: مرحبا! راه همين است. سپس اين مأموريت را تا پايان دنيا به او سپرد.

منبع: داستان هاي صاحبدلان، ج 1، صص 150 -151به نقل ازامالی صدوق

مرحوم آيت‌ا… سيدعلي قاضي براي کمک به اصلاح نفس، يک رمز را معرفي کرده‌اند: «تمام اين خرابي‌ها که از جمله است وسواس و عدم طمأنينه، از غفلت است و غفلت، کمتر مرتبه‌اش از اوامر الهيه است…
و سبب تمام غفلات، غفلت از مرگ است و تخيل [جاودانه] ماندن در دنيا.
پس اگر مي‌خواهيد از جميع ترس و هراس و وسواس ايمن باشيد، دائماً در فکر مرگ و استعداد لقاءا… باشيد. و اين است جوهر گران‌بها و مفتاح سعادت دنيا و آخرت. پس فکر و ملاحظه نماييد چه چيز شما را از او غافل مي‌کند، اگر عاقلي.»

برگرفته از کتاب «نسخه‌هاي شفابخش»

يکي از نکاتي که از سوي ائمه اطهار (ع) مورد توضيح قرار گرفته است، ماهيت حقيقي صفت شيعه مي باشد، چرا که اين مهم داراي ويژگيهايي مختص به خود است. در اين باره امام حسن عسکري (ع) فرموده اند: در زماني که مأمون ولايت عهدي را به امام علي بن موسي الرضا (ع) تحميل کرد، روزي نگهبان آن حضرت وارد شد و عرضه داشت: گروهي آمده و اجازه‌ ورود مي‌خواهند و مي‌گويند: ما شيعه‌ علي (ع) هستيم. پس آن حضرت فرمود: من فعلا کار دارم. آنها را برگردان. خادم، آنها را برگردانيد. روز دوم، بار ديگر آمدند و همان سخن را گفتند و آنها را برگردانيد. روزهاي بعد چنين شد، تا دو ماه بدين ترتيب سپري شد. وقتي آنها از شرفيابي به خدمت حضرتش نوميد شدند، به خادم حضرتش گفتند: به مولاي ما بگو: ما شيعه‌ پدرت علي بن ابي طالب (ع) هستيم. اما دشمنان، ما را سرزنش مي‌کنند، از اينکه اجازه‌ شرفيابي به خدمت شما نيافته‌ ايم. اکنون بر مي‌گرديم و از شدت شرمساري و روسياهي اين قضيه، از شهر خودمان فرار مي‌کنيم، زيرا قدرت نداريم ناراحتي ناشي از سرزنش دشمنان را تحمل کنيم!

پس امام رضا (ع) به خادم فرمود: به آنها اجازه‌ ورود بده. آنان وارد شدند و بر حضرتش سلام کردند. آنان همچنان که ايستاده بودند، عرضه داشتند: اي فرزند رسول خدا! پس از آن همه محجوب ماندن سخت، اين چه جفاي بزرگ و سبک شمردني است که در حق ما روا مي‌داريد؟ پس از اين قضيه، چه (اعتباري) براي ما باقي مي‌ماند؟ امام رضا (ع) فرمود: اين آيه‌ قرآن را بخوانيد: «مَا أَصَابَکُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَيْدِيکُمْ وَيَعْفُو عَن کَثِيرٍ؛ هر مصيبتي که به ما مي‌رسد، به دليل کارهايي است که خودتان کرده‌ايد، با اينکه خداوند، بسياري از کردارهاي شما را عفو مي‌فرمايد».

حضرت رضا (ع) فرمود: من در اين کار و اين گونه برخورد با شما، اقتدا نکردم مگر به خدايم عَزَّ و جَل و به رسول خدا و اميرالمؤمنين و پدرانم که امامان طاهرين (عليهم ‌السلام) بودند.

ادامه »

 در قرآن در يک آيه شرايط يک دادگاه خانواده به طور کامل بيان شده است که با عمل به اين آيه بسياري از مشکلات برطرف مي‌شود! حجت‌الاسلام و المسلمين قرائتي در يادداشتي به بيان مسأله ازدواج و طلاق از ديدگاه قرآن کريم پرداخته است که در ادامه مشروح آن را مي‌خوانيد: در شهر ما يک آمپول زن بود، گاهي قاطي مي‌کرد. سمت راست را پنبه مي‌ماليد، آمپول را سمت چپ مي‌زد. حالا آن آمپول زن، چند ميليون شده است. آن کسي که ما را خلق کرده، مي‌گويد: زود ازدواج کنيد. آن وقت ما نظرات ديگري مي‌دهيم و نتيجه‌اش ازدواج‌هاي بي‌ثمر و طلاق‌هاي مکرر شده است.

اهميت ازدواج و تشکيل خانواده

1. دو وسيله‌ي آرامش داريم. يکي همسر و ديگري ياد خدا! «لِّتَسْکُنُوا إِلَيْهَا» (روم/21) همسر به انسان آرامش مي‌دهد. «أَلَا بِذِکْرِ اللَّـهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/28) ياد خدا هم آرامش بخش است.

2. بر اساس روايات اگر کسي در سن متعارف ازدواج کند، نصف دينش را حفظ کرده است. اما اگر زود ازدواج کند دو سوم دينش را حفظ کرده است!

3. ازدواج براي بقاي نسل است و توليد نسل ارزشمند است! قرآن مي‌فرمايد: «کُنتُمْ قَلِيلًا فَکَثَّرَکُمْ» (اعراف/86) خدا منت مي‌گذارد که آمار شما کم بود، شما را زياد کردم. مناجاتي داريم که از کمي جمعيت مؤمنان ناله مي‌کند: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَيْکَ فَقْدَ نَبِيِّنَا صَلَوَاتُکَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ غَيْبَةَ وَلِيِّنَا وَ قِلَّةَ عَدَدِنَا» (دعاي افتتاح) خدايا از فقدان نبي(ص) و غيبت امام زمان(ع) و کمي جمعيت به درگاه تو شکايت مي‌کنيم.

4. تشکيل خانواده، مقدس و ازدواج عبادت است.

ادامه »

همه بدانند که يکي از مؤثرترين راهها براي کاستن آسيبهاي اجتماعي، ترويج نماز است. به اين که حتي يک نفر از جوانان و نوجوانان کشور، در نماز سهل انگاري نکند همت گماريد. اين يکي از بهترين راهها براي سلامت معنوي و روحي مردم ما و جامعه ما است.

حضرت آيت الله خامنه اي در پيامي به بيست و چهارمين اجلاس سراسري نماز، با تأکيد بر ضرورت احساس مسئوليت همگاني در خصوص «ترويج نماز»، همگان، بويژه مسئولان دستگاهها و دارندگان امکانات مادي و معنوي و مديريتي را به درک عظمت اين مسأله و برداشتن گامهاي عملي در اين راه، فراخواندند.

متن پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي که امروز(سه شنبه) در بيست و چهارمين اجلاس سراسري نماز از سوي آيت الله عابديني نماينده ولي فقيه و امام جمعه قزوين قرائت شد به اين شرح است:

بسم الله الرحمن الرحيم

خداوند عليم و قدير را سپاسگزارم که تلاش شما دست اندرکاران محترم اين اجلاس مهم و بيش از همه عالم بزرگوار و مجاهد جناب حجة الاسلام آقاي قرائتي در بخشهاي اساسي و مؤثري به بار نشسته و کارهاي مفيدي در ترويج فريضه ي بزرگ و بي بديل نماز انجام گرفته است.

با اين همه، ظرفيت و ميدان کار و نيز نياز و عطش جامعه ي اسلامي براي رسيدن به نقطه مطلوب، بسيار بيش از واقعيتهاي کنوني در اين باره است. در پيام سال گذشته گوشه اي از اين فضاي خالي و تلاش پذير، نشان داده شده است. سخن امروز من تأکيد بر احساس مسئوليت همگاني است.

توقع و انتظار اين جانب آن است که همه بويژه مسئولان دستگاهها و دارندگان امکانات مادي و معنوي و مديريتي، عظمت اين مسأله را به درستي دريابند و گام در راه عمل نهند. همه بدانند که يکي از مؤثرترين راهها براي کاستن آسيبهاي اجتماعي، ترويج نماز است. به اين که حتي يک نفر از جوانان و نوجوانان کشور، در نماز سهل انگاري نکند همت گماريد. اين يکي از بهترين راهها براي سلامت معنوي و روحي مردم ما و جامعه ما است. به اين که همگان فرا بگيرند و عادت کنند که نماز را با خشوع و حضور قلب به جا آورند، همت گماريد. اينها همه کارهاي ممکني است که با عزم راسخ و کار مداوم شما دست اندرکاران، محقّق خواهد شد، ان شاءالله.

والسلام عليکم و رحمةالله

سيد علي خامنه اي 6 بهمن ماه1394 

 برگرفته ازwww.khamenei.ir

اکثر مردم به انجام دادن کارهاي خير و کمک به ديگران علاقمند هستند اما شايد برخي از آنها نمي دانند که چگونه مي توان اعمال خير انجام داد. آيت الله بهجت راهنمايي با ارزشي در اين زمينه انجام داده اند که مي توان از آن بهره جست. انجام کار براي مردمي که خود محتاج و نيازمند هستند و نمي توانند هيچ نفعي به ما برسانند ما را به اين سو سوق مي دهد که فقط براي خدايي که هم ميبيند و هم در دنيا و آخرت پاداش مي دهد، بسيار ارزش دارد.

در همين زمينه مرحوم حضرت آيت الله العظمي بهجت مي فرمود: استاد ما شب ها درس خارج اصول مي فرمود. شبي شخصي که به منبر رفته بود مقداري البته تا حد مزاحمت با درس طول داد. شاگردان به صدا در آمدند که چرا طول مي دهد. استاد فرمود: «معلوم نيست کار ما بهتر از کار او باشد!»

خوب است که انسان اسم خود را در هر کار خير بنويسد و خود را شريک گرداند، زيرا فرداي قيامت معلوم نيست کدام قبول و کدام رد مي شود. لذا شايسته است انسان به اين اکتفا نکند که عالم يا مبلغ يا فلان کاره است. شايد همه رد شود؛ زيرا اعمال خير شروط و موانع بسيار دارد که شايدا هنگام عمل رعايت نشوند. بنابراين، انسان بايد در کار خير و نحوه انجام آن فکر کند و فکرش موجب ابتکاري باشد که براي رسيدن به هدف مفيد باشد.

کتاب در محضر حضرت آيت ا…. العظمي بهجت – ص 28 (محمد حسين رخشاد)