قرآن کريم مي فرمايد: وَ اُذْکرْ رَبَّک فِي نَفْسِک تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ اَلْجَهْرِ مِنَ اَلْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ وَ لاٰ تَکنْ مِنَ اَلْغٰافِلِينَ

ترجمه   پروردگارت را در دل خود، از روي تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، ياد کن؛ و از غافلان مباش.[1]

تفسير

سپس در اين آيه براي تکميل دستور فوق به پيامبر صلّي اللّه عليه و آله دستور مي دهد- و البته يک حکم عمومي است اگرچه روي سخن در آن به پيامبر صلّي اللّه عليه و آله شده همانند بسياري ديگر از تعبيرات قرآن- که: «پروردگارت را در دل خود از روي تضرع و خوف ياد کن»(وَ اذْکرْ رَبَّک فِي نَفْسِک تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً). سپس اضافه مي کند: «و آهسته و آرام نام او را بر زبان بياور»(وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ). و اين کار را همواره «صبحگاهان و شامگاهان تکرار کن» (بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ). «و هرگز از غافلان و بي خبران از ياد خدا مباش»(وَ لا تَکنْ مِنَ الْغافِلِينَ). ياد خدا همچون باران بهاري است که چون بر دل ببارد گل هاي بيداري، توجه، احساس مسؤوليت، روشن بيني و هرگونه عمل مثبت و سازنده اي را مي روياند. [2]

پيام ها 1-پيامبران نيز بايد پيوسته به ياد خدا باشند، تا چه رسد به ديگران. «وَ اذْکرْ رَبَّک»

2-قرآن، علاوه بر ذکر زباني، ذکر قلبي و دروني را هم مي ستايد. «فِي نَفْسِک»

3-ياد خدا وقتي غفلت زدايي مي کند که بدون تظاهر و سر وصدا باشد، وگرنه خودش نوعي سرگرمي و غفلت مي شود. «تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ»

4-ربوبيت خداوند دائمي است، پس سزاوار است که ياد او هم پيوسته باشد. وَ اذْکرْ رَبَّک…بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ

5-آن ذکر و يادي بيمه کنندۀ انسان است که عاشقانه و سوزناک و پيوسته و در هر صبح و شام باشد. تَضَرُّعاً…بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ

6-در آغاز هر روز و هنگام شروع به کار و تصميم گيري و در پايان هر روز و هنگام جمع بندي و نتيجه گيري بايد به ياد خدا بود. «بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ»

7-آنان که هر صبح و شام، خدا را ياد نمي کنند، از غافلانند. وَ اذْکرْ…وَ لا تَکنْ مِنَ الْغافِلِين [3]

پي نوشت ها [1] اعراف/ 205 [2] مکارم شيرازى، ناصر، برگزيده تفسير نمونه ج 2 ص126 [3] قرائتى، محسن، تفسير نور ج 3 ص258