دعای امام صادق(ع)برای فرج آل محمد(ص)
امام جعفر صادق عليه السلام ـ در يکى از دعاهاى خود ـ : بار خدايا، بر محمّد و ال محمّد و بر امام مسلمانان، درود و صلوات فرست و او را از پيش رو و از پشت سرش و از جانب راست و از جانب چپش و از بالاى سر و از زير پايش (از همه جهت) محافظت فرما و پيروزى و فتحى آسان (و بى رنج) نصيبش گردان و نصرتى عزت بخش عطايش کن و از جانب خود براى او تسلطى (و قدرتى) يارى گر قرار ده؛ بار خدايا، فرج آل محمّد را شتاب بخش و دشمنان آنان را، از جنّ و انس، نيست و نابود گردان.
«مصباح المتهجّد،ص 392 - جمال الاُسبوع، ص 293 »
واقعه ظهورومختصات ظهور یمانی
واقعه ظهور و مختصّات الف) زمان و محلّ آغاز قيام: در جمعبندي روايات يماني، بايد بگوييم که دو دسته روايت در زمينة حرکت وي وجود دارد به گونهاي که زمان مشترک آن، قبل از خروج سفياني است. دستة نخست اين روايات، قيام وي را قبل از سفياني ميداند و دستة دوم، به قيام وي همراه با امام مهدي(ع) تصريح دارد؛ چنانکه ميفرمايد: «… آن پرچم حقّي است زيرا به جانب صاحبتان فرا ميخواند».18 از اين نکته آشکار ميشود که قيام وي همزمان با ظهور صاحبالامر(ع) است و مردم را به ياري آن حضرت فرا ميخواند. در خصوص موقعيّت جغرافيايي قيام يماني، به شهرهايي همچون: صنعا، عدن، کنده و منطقة ابين اشاره رفته است؛ البته روايات صنعا مستفيض بوده، از طريق شيعه و سنّي نقل شده است.19 گفته ميشود شايد منظور از نامهاي مختلف براي نقطة آغازين قيام، همانا تحديد پايتخت قيام باشد چنانکه از ايران نيز با نامهايي همچون خراسان، قم، طالقان و… ياد شده است، امّا بيشتر اين روايات بر خراسان و قم متمرکز است. ب) رنگ و نشان پرچم يماني: همانطور که ميدانيم، در روايات مربوط به حرکتهاي سياسي ـ نظامي عصر ظهور،
آگاهی امامان ازاعمال مردم
«و بگو: [هرکاري مي خواهيد] بکنيد که به زودي، خدا و پيامبر او و مومنان در کردار شما خواهند نگريست و به زودي به سوي داناي نهان و آشکار بازگردانيده مي شويد. پس شما را به آنچه انجام مي داديد، آگاه خواهد کرد.» (1) همانطور که در آيه ي فوق خوانديد، نه تنها خداوند، بلکه رسول او (صلي الله عليه و آله) و مؤمنين نيز از اعمال مردم آگاهي دارند. برترين مصداق مومن، ائمه ي معصوم (عليهم السلام) هستند که در ايمانشان، نظير و نمونه ندارند. امام صادق (عليه السلام)، به يکي از ياران خود فرمودند: «اعمال نيک و بد همه ي بندگان هر صبح گاه بر پيامبر خدا – درود خدا بر او باد- عرضه مي شود. پس مراقب باشيد. اين سخن خداوند است …»و سپس آيه ي مذکور را خواندند. (2) همچنين به کسي فرمودند: «چرا فرستاده ي خدا (ص) را اندوهگين مي کنيد؟» مخاطب امام پرسيد: چگونه ما او را اندوهگين مي کنيم؟
بالاترین ریاضت چیست؟
مرحوم علامه طباطبايي قدس سره مي فرمودند: بزرگترين رياضت دينداري است. لذا کاري که مرتاضان هندي انجام مي دهند و بعضي قوايشان را نابود مي کنند، اين هنر نيست!! هنر آن است که شهوت و غضب و ساير قوا باشند اما تحت کنترل دستورات دين وعقل قرار گيرند.
منبع: کتاب جمع پراکنده
آداب صدقه دادن
کي از کارهاي ارزشمند اجتماعي، دادن صدقه است. صدقه داراي آدابي است که رعايت آنها در افزايش ثواب صدقه، نقش بسزايي دارد. برخي از آداب صدقه عبارتاند از: صدقه از بهترين و پاکترين اموال، اولويت نسبت به خويشاوندان، درخواست دعا از فقير، منت نگذاشتن، صدقه دادن قبل از درخواست، و نگاه نکردن به چهره فقير. گفتني است در کنار اين آداب که برخي از آنها ذکر شد، آداب ديگري نيز وجود دارد که دليل شرعي ندارند؛ مانند چرخاندن صدقه دور سر افراد. اين نوع اعمال با اينکه دليل شرعي ندارند، اما از کارهايي نماديني هستند که نشانگر دفع بلا از خانواده است و به خودي خود اشکال ندارد، مگر اينکه به عنوان عملي ديني انجام گيرد که در اين صورت، بدعت خواهد بود. برپايه آموزههاي ديني؛ يکي از کارهاي ارزشمند اجتماعي، صدقه دادن است که البته داراي آدابي ميباشد و رعايت آنها در افزايش ثواب صدقه، نقش بسزايي دارد. در اينجا به نمونههايي از اين آداب اشاره ميشود.
1. صدقه؛ از محبوبترين و پاکترين اموال بنابر آيات قرآن، بهتر است صدقه از پاکترين و محبوبترين اموال باشد: «اى کسانى که ايمان آوردهايد! از قسمتهاى پاکيزه اموالى که [از طريق تجارت] به دست آوردهايد، و از آنچه از زمين براى شما خارج ساختهايم؛ انفاق کنيد».
یک گناه هم برای توقف ما کافی است
استاد علي صفايي حائري درباره آثار گناه فرمودهاند: «نگوييد ما همه گناهان را نداريم؛ که هر کس گناهي دارد و همان براي توقف و ماندن او کافي است. لازم نيست که ذنوب (گناهان) همه عوالم را داشته باشد. يک ماشين لازم نيست همه جايش خراب شود تا بايستد.»
برگرفته از کتاب «اخبات»، ص 32
شرط سودمندی نعمت ها
حجتالاسلام والمسلمين قرائتي در تفسير آيه 178 سوره مبارکه «آل عمران» با اين مضمون که: «و کساني که کافر شدند، ميپندارند مهلتي که به آنان ميدهيم برايشان خوب است، همانا به آنان مهلت ميدهيم تا بر گناه [خود] بيفزايند و براي آنان عذابي خوارکننده است.» نکاتي را مطرح فرمودهاند که در ادامه ميخوانيم: 1- کفر، مانع شناخت حقيقت است. 2- کوتاه يا بلند بودن عمر و زمان رفاه، به دست خداست. 3- همه انسانها دنبال خير هستند، لکن بعضي در مصداق اشتباه ميکنند. 4- مهلتهاي الهي، نشانه محبوبيّت نيست. 5- نعمتها به شرطي سودمند هستند که در راه رشد و خير قرار گيرند، نه در راه شر و گناه. 6- طول عمر مهم نيست، چگونگي بهره از عمر مهم است. 7- زود قضاوت نکنيم، پايان کار و آخرت را نيز به حساب آوريم. 8- رفاه و حاکميت ستمگران، نشانه خشنودي خداوند از آنان نيست. چنانکه دليلي بر سکوت ما در برابر آنان نيز نميباشد.
برگرفته از کتاب «تفسير نور»، ج 1، ص 658
صلوات برتراز بیست هزار سال طاعت فرشته
وقتي که پيامبراکرم صلي الله عليه وآله و سلم در شب معراج به آسمان چهارم رسيد، فرشته اي را ديد که لوحي در پيش روي خود نهاده و در آن نگاه مي کند و مانند رودي اشک از ديدگان مي ريزد. آن ملک متوجه حضور رسول خدا صلي الله عليه وآله و سلم درآسمان چهارم نشد و لذا جبرئيل با بال خود براو زد و هنگامي که ملک متوجه شد، بلافاصله رکاب آن حضرت را بوسيد ، تعظيم و اکرام نمود و عرض کرد: يا رسول الله مرا معذور داريد، چرا که نور زيادي از اين لوح متصاعد بود و به همين جهت من متوجه حضور شما نشدم. آن حضرت فرمودند: در اين لوح چه چيزي نوشته شده است؟
ملک عرض کرد، در اين لوح نوشته است: لا اله الا الله، محمد رسول الله، علي ولي الله . سپس ملک گفت که من دو رکعت نماز بجا آورده ام که بيست هزار سال طول کشيده است. به امر خدا پنج هزار سال در قيام و پنج هزار سال در رکوع و پنج هزار سال در سجود و پنج هزار سال درحال تشهد بودم. حالا ثواب اين نماز را به شما هديه مي کنم به امت شما. حضرت باز فرمودند که امت من احتياج به نماز تو ندارند. پس بدان که به عزت خدا هر کس از گناهکاران امت من يک بار صلوات بفرستند، ثواب آن از بيست هزارسال طاعت تو برتر است.
منبع: آمالي صدوق، ج 3، ص 429/ لثالي الاخبار،ج3، ص 429
چه کنیم معصیت نکنیم؟
مرحوم حضرت آيت الله العظمي بهجت مي فرمود: انجام طاعت و ترک معصيت به حسب ظاهر مشکل است، و سلمان شدن مشکل، بلکه کالمحال است، و لذا غير از معصومين-عليهمالسلام- همه به ترک طاعت و فعل معصيت مبتلا هستيم.مرحوم حضرت آيت الله العظمي بهجت مي فرمود: انجام طاعت و ترک معصيت به حسب ظاهر مشکل است، و سلمان شدن مشکل، بلکه کالمحال است، و لذا غير از معصومين-عليهمالسلام- همه به ترک طاعت و فعل معصيت مبتلا هستيم و معصوم بودن مثل اين که نشدني است، ولي در افراد بشر، شمر هم بسيار است؛
اما آيا چيزي هست که مطلب* را آسان کند؟ از اموري که خيلي سهل الموونه و آسان است – ولو عمل بر خلاف قول باشد- اين است که انسان ملاحظه کند و ببيند اگر ملتزم به طاعت و تارک معصيت باشد، ايا حال او مثل صورتي است که ترک طاعت و فعل معصيت مي کند و آيا اين حال مثل حالت اول است، يا خير؟
علاقه به سعادت دیگران یک ارزش است
حجتالاسلام و المسلمين قرائتي در تفسير آيه 170 سوره مبارکه آل عمران با اين مضمون که: «آنان به خاطر آنچه خداوند از فضلش به آنها داده، شادمانند و به کساني که به دنبال ايشانند، ولي هنوز به آنها ملحق نشدهاند، مژده ميدهند که نه ترسي بر آنهاست و نه غمي خواهند داشت.» نکاتي را فرمودهاند که در ادامه ميخوانيد:
1- شادي شهدا به الطاف الهي است، نه عملکرد خودشان.
2- شهدا الطاف الهي را تفضّل الهي ميدانند، نه پاداش خون خود.
3- شهدا از همرزمان خود دل نميکَنند و آينده خوب را به آنها بشارت ميدهند.
4- شهدا زندگي جمعي دارند، به يکديگر ملحق ميشوند و در انتظار ديگران هستند.
5- علاقه به سعادت ديگران و ملحق شدن آنان به کاروان عزّت و شرف، يک ارزش است.
6- کاميابي شهدا، هميشگي است و هرگز غم از دست دادن نعمتي را ندارند.
برگرفته از کتاب «تفسير نور»، ج 1، ص6