رسول خدا(ص) در وصف نفاق انسان هاي آخرالزماني مي فرمايند: «هنگامي که مردم بر روي دلهاي درنده خوي خود جامه ميش بپوشند، دلهاي آنها از مردار گنديده تر و از حنظل تلختر است.»(1) «گفتارشان از عسل شيرين تر، دلهايشان از حنظل تلختر است، خداوند هر روز به آنها مي فرمايد: آيا از من فرار مي کنيد؟! يا بر من جرئت مي کنيد؟!(2) «آيا پنداشته ايد که ما شما را بيهوده آفريده ايم و شما به سوي ما بازگردانده نمي شويد.» ؟!(3) «زماني پيش آيد که مردم گرگ درنده مي شوند، هر کس گرگ نباشد گرگها او را مي خورند.»(4) امام صادق(ع) نيز مي فرمايند: «مردم آن زمان ظاهري زيبا و آراسته و باطني پست و پوسيده دارند، هر کس آنها را ببيند دچار شگفت مي شود، ولي چون با آنها معاشرت کند مورد ستم قرار مي گيرد.»(5) امام علي(ع) مي فرمايند: «از نفاق و دورويي دوري کن، چرا که انسان دورو، پيش خداوند آبرومند نيست.»(6) يکي از آفتها و خطرهاي اجتماعي که ممکن است جامعه را به ويراني و تباهي بکشد و پايه هاي وحدت اجتماعي را متزلزل سازد، آفت و آسيب بزرگي است به نام «نفاق و منافق» که در قرآن و روايات نسبت به آن هشدارهاي جدّي داده شده است. قرآن با لحني تند، مؤمنان را از خطرهاي منافقان برحذر مي دارد و مي فرمايد: «از منافقان برحذر باشيد، چه اين که آنان هم گمراهند و هم گمراهگر، هم خود لغزيده اند و هم لغزاننده ديگرانند درونشان بيمار است و برونشان بي عيب و سالم مي نمايد.» (سوره منافقون، آيه 4) طبق دستورات اسلامي برخي از اعمال مي تواند مقدمه اي براي ايجاد نفاق شود، براي مثال خيانت در امانت، دروغگويي، پيمان شکني، ناهماهنگي باطن و ظاهر، چاپلوسي و تعريف و تعارف بي جا از اين دست اعمال هستند.(7) اما بهتر است بهترين شناخت درباره ي واژه ي نفاق و شخص منافق را از زبان امام علي(ع) بشنويم: «دل هايشان بيمار است و ظاهرشان آراسته و تميز، مخفيانه عمل مي کنند و چون خزنده اي زهرناک آهسته مي خزند و بي خبر زهر خود را مي ريزند، شرح و بيانشان دارو و گفتارشان شفاست، اما کردارشان درد بي درمان است، به رفاه و آسايش مردم حسادت مي ورزند و به آتش بلا و گرفتاري دامن مي زنند و توصيه مي کنند، در هر راهي به خاک هلاکت افکنده اي، و براي نفوذ در هر دلي وسيله اي و براي هر غم و اندوهي اشک هاي(دروغين) دارند. مدح و ستايش به هم قرض مي دهند و از يکديگر انتظار پاداش دارند اگر چيزي بخواهند پافشاري مي کنند و اگر سرزنش کنند پرده دري مي نمايند…. . چشم نداشتن و بي نيازي را دستآويز طمع قرار مي دهند تا از اين راه بازار خود را داغ کنند و کالاهايشان را رونق بخشند، مي گويند و ايجاد شبهه مي کنند، وصف مي کنند و حقيقت را وارونه جلوه مي دهند. اينان دار و دسته شيطانند و زبانه هاي انبوه آتش.» «آنان حزب شيطانند و بدانيد که حزب شيطان همان زيانکارانند.»

پي نوشت: 1:بحارالانوار جلد 52 صفحه 264 و الزام الناصب صفحه 185

. 2-الزام الناصب صفحه 182 3. مؤمنون: 116 4. تحف العقول صفحه 44 5. بشاره الاسلام صفحه 75 و الزام الناصب صفحه 194 6. غرر الحکم، ج 2، ص 304. 7. ميزان الحکمه، ج 13، صفحات ،ص 344، 345، 346، 347. 8. نهج البلاغه، خطبه 194، ميزان الحکمه، ج 12، ص 348 و349.