10حدیث درباره اخلاق پسندیده
“پيامبر صلى الله عليه وآله: … وَ ما يَمْنَعُکَ أنْ تُحِبَّ أنْ تَعيشَ حَميدا وَ تَموتَ سَعيدا و اِنّما بُعِثْتُ عَلى تَمامِ مَحاسِنَ الأخْلاقِ؛(مجمع الزوائد، ج 8 ، ص 23 ) چه چيزى مانع توست که زندگى پسنديده و مرگ با سعادت را داشته باشى، چرا که من براى کامل نمودن اخلاق زيبا مبعوث شدهام .
« 2 » پيامبر صلى الله عليهوآله: اَحَبُّکُمْ اِلَى اللّهِ اَحْسَنُکُمْ اَخْلاقا؛(مجمع البيان، ج 10، ص 87 .) محبوبترين شما در نزد خدا، خوش اخلاقترين شماست .
« 3 » امام صادق عليه السلام : اِنَّ مِمّا يُزَيِّنُ الاِْسْلامَ الاَْخْلاقُ الْحَسَنَهُ فيما بَيْنَ النّاسِ؛(مشکاه الأنوار، ص 422.) خوش اخلاقى در بين مردم، زينت اسلام است .
« 4 » امام على عليه السلام: عَوِّدْ اُذُنـَکَ حُسْنَ الاِْسْتِماعِ وَ لا تُصغِ اِلى ما لا يَزيدُ فى صَلاحِکَ استِماعُهُ فَاِنَّ ذلِکَ يُصدِئُ الْقُلوبَ وَ يوجِبُ الْمَذامَّ؛(غررالحکم، ح 6234 . ) گوش خود را به شنيدن خوبىها عادت بده و به آنچه که به صلاح و درستى تو نمىافزايد گوش مسپار، زيرا اين کار، دلها را زنگار مىزند و موجب سرزنش مىشود .
« 5 » امام صادق عليه السلام: اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَْخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساهُ الرَّجُلِ اَخاهُ فى مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّهِ کَثيرا؛(معانى الأخبار، ص 191، ح 2. ) آيا به شما بگويم که مکارم اخلاق چيست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالى به برادر (دينى) خود و بسيار به ياد خدا بودن .
« 6 » امام على عليه السلام: عَوِّدْ نَفْسَکَ الْجَميلَ فَبِاعْتيادِکَ اِيّاهُ يَعودُ لَذيذا؛(شرحنهج البلاغه، ابن ابىالحديد، ج20، ص266، ح92. ) خودت را به کارهاى زيبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنى، برايت لذت بخش مىشوند .
« 7 » امام على عليه لسلام: ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَيْسَرَ اِتْلافَها؛(شرحنهجالبلاغه، ابن ابى الحديد، ج20، ص 259، ح38.) فضائل اخلاقى و صفات پسنديده چه به سختى به دست مىآيند و چه آسان از دست مىروند .
« 8 » امام سجاد عليه السلام: قُلْتُ لِعَلىِّ بْنِ الْحُسَينِ عليهالسلام اَخْبِرنىِ بِجَميعِ شَرايِـعِ الّدينِ، قالَ عليهالسلام : قَوْلُ الْحَقِّ وَ الْحُکْمُ بِالْعَدْلِ وَ الْوَفاءُ بِالْعَهْدِ؛(خصال، ص 113، ح 90. ) به امام سجّاد عليهالسلام عرض کردم: مرا از تمام دستورهاى دين آگاه کنيد، امام عليه السلام فرمودند: حقگويى، قضاوت عادلانه و وفاى به عهد .
« 9 » پيامبر صلىالله عليه وآله: اَلا اُنَـبِّـئُـکُمْ بِخيارِکُمْ؟ قالوا: بَلى يا رَسولَ اللّهِ. قالَ اَحاسِنُـکُم اَخْلاقا اَ لْمُوَطِّـئُونَ اَکْنافا، اَ لَّذينَ يَأْلِفونَ وَ يُؤْلَفونَ ؛(بحارالأنوار، ج 71، ص 396، ح 76. ) آيا شما را از بهترين افرادتان خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا، اى رسول خدا. حضرت فرمودند: خوش اخلاقترين شما، آنان که نرمخو و بىآزارند، با ديگران انس مىگيرند و از ديگران انس و الفت مىپذيرند .
« 10 » امام على عليه السلام: رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْييزُ بَيْنَ الاَْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها؛(غررالحکم، ح 5267. ) بالاترين درجه دانايى، تشخيص اخلاق از يکديگر و آشکار کردن اخلاق پسنديده و سرکوب اخلاق ناپسنداست.