يکي از بحث هايي که پيرامون مهدويت در ميان شيعيان به و جود مي آيد مسئله خانواده و ازدواج امام زمان (عج) است که احياناً در اذهان برخي از آنها ابهاماتي وجود دارد که با جواب هاي ضد و نقيضي در مورد کيفيت زندگي و اولادهاي آن حضرت روبه رو مي شوند. اساساً غيبت طولاني آن حضرت از نگاه زندگاني شخصي و خصوصي وي اين سؤال را بوجود ميآورد که آيا در اين مدّت، حضرت مهدي(عليه السلام)ازدواج کرده است يا خير؟

برخي اين سؤال را به صورت اشکال مطرح کرده و ميگويند: اگر ازدواج کرده و همسر دارد، لازمهاش داشتن فرزند است، و لازمه اين نيز فاش شدن اسرار و شناسايي آن حضرت است، که با حکمت و فلسفه غيبت منافات دارد.

و اگر ازدواج نکرده است، پس به سنّت رسول خدا(صلي الله عليه وآله وسلم) و به امر شرعي مستحب عمل نکرده است، که اينهم با مقام و شأن آن حضرت نميسازد، زيرا وي رهبر ديني مردم است و در عمل به مستحبات همچون واجبات، بايد پيشقدم باشد، و فرضِ وجود امامي که مستحب مؤکّد شرعي را ترک کند، و در واقع عمل مکروهي را انجام دهد بسيار مشکل، و جاي استبعاد دارد.

پاسخ آيت الله العظمي صافي گلپايگاني به شبهاتي درباره ازدواج حضرت حجّت(عج) معرّفي عميق مهدويّت، ضامن سلامت و سعادت جامعه و فرد فرد انسان هاست. اعتقاد به بشارت هاي پيامبران گذشته و ائمّه دين(ع)، افراد باانگيزه و پرتواني را مي تواند در جامعه پرورش دهد.

باور به حضور امامي ناظر بر اعمال، از جنبه فردي، موجب پاک نگاه داشتن روح و پيراستن اعمال از زشتي ها و از جنبه اجتماعي، باعث هم دلي مؤمنان و ايستادگي در برابر ظالمان مي شود. کارکرد وسيع و عميق آموزه هاي مهدوي، جذّابيت خاصّ موضوع را نشان مي دهد. به همين دليل، قشرهاي مختلف جامعه، پرسش هاي بسياري در اين موضوع دارند که لزوم پاسخ گويي صحيح به آنها از راهي مطمئن، بر کسي پوشيده نيست.

«پژوهشکده مهدويّت» در کتاب «مهدويّت، پرسش ها و پاسخ ها»، به برخي از اين شبهات، اين گونه پاسخ مي دهد:

خانواده امام زمان(عج)

• آيا حضرت مهدي(عج) ازدواج کرده اند و همسر و فرزند دارند؟ درباره ازدواج حضرت مهدي موعود(عج) اختلاف است.

بعضي از علما مانند محدّث نوري، نويسنده کتاب «نجم الثّاقب»، بر اين عقيده است که آن حضرت ازدواج کرده و فرزنداني نيز دارند. عمده دليل اين گروه آن است که ازدواج، سنّت مؤکّد اسلامي است که مورد سفارش پيامبر اکرم(ص) بوده و حضرت مهدي(عج) از هر شخصي، شايسته ترند که به سنّت پيامبر(ص) عمل کنند.

در پاسخ مي گوييم: امام مهدي(عج) در حال حاضر در غيبت به سر مي برند و اين، يک حالت استثنايي است که ارتباط ايشان را با مردم محدود مي کند. بنابراين همين عذر مي تواند مانع اجراي اين سنّت نبوي شود؛ زيرا به يقين، گاه به دليل شرايطي خاص، ممکن است حکم واجبي از عهده انسان برداشته شود؛ چه رسد به مستحبّات و سنّت ها. افزون بر اين، ازدواج، سنّتي نبوي است که بايد در طول زندگي انجام گيرد و هيچ اشکالي ندارد که حضرت مهدي(عج) پس از ظهور، اقدام به اين عمل نمايند و در اين صورت، ترک کننده سنّت نبوي نيز نخواهند بود. از همين جا مي توان استفاده کرد که در دعاهايي که در آنها، به حضرت و خانواده ايشان اشاره کرده، مي تواند به دوران ظهور آن بزرگوار مربوط باشد؛ نه زمان غيبت!

در مقابل اين نظريّه، ديدگاه ديگري مطرح است که قاطعانه ازدواج حضرت را نفي مي کند. عمده دليل ايشان هم اين است که لازمه ازدواج حضرت، يا طولاني بودن عمر همسر ايشان است که دليلي براي آن نداريم يا آنکه حضرت، پس از رحلت همسر، مجبور هستند با ديگري ازدواج کنند يا به دليل ازدواج، بايد فرزنداني داشته باشند که سرپرستي آنها موجب شناخته شدن حضرت مي شود و …

البتّه اين مطالب هم، سست و بي اساس است. ممکن است حضرت در برهه اي از حياتشان ـ حتّي در غيبت ـ همسري اختيار کنند و آن زن از دنيا برود. در اين صورت، ايشان هم به سنّت نبوي عمل کرده و هم مشکلات و پيامدهايي براي آن حضرت پيش نمي آيد.

آيت الله صافي گلپايگاني در اين باره مي گويد: بايد متذکّر بود که جواب اين پرسش، در هاله قدس غيبت امام(عج) قرار دارد و خفا بودن ايشان که يکي از نشانه ها و خصايص آن حضرت است، در اين نواحي نيز اثر گذاشته است. بنابراين به طور تحقيق و يقين نمي توان به آن پاسخ داد؛ چون احاديث و روايات اطمينان بخشي در دست نداريم يا اينکه به نظر حقير نرسيده است و اگر در عصر ائمّه(ع) و در وقت صدور ساير روايات، اين گونه پرسش ها مطرح شده باشد، شايد بعضي روّات احاديث، به حفظ و ضبط احاديث آن همّت نگماشته اند. بعضي روايات هم که در دسترس است، با چشم پوشي از وضع سند و متون آنها، از جهت اختلاف نسخه ضعيف هستند؛ مانند روايت شيخ الطّائفه، شيخ طوسي که از مفضل بن عمر روايت مي کند که امام صادق(ع) فرمودند: «هيچ يک از فرزندان او و ديگران، از محلّ وي اطّلاع ندارند.» امّا «الغيبه» نعماني اين حديث را اين چنين روايت کرده است: «… و از جايگاهش هيچ کس از دوست و بيگانه آگاهي نمي يابد.» با وجود اين اختلاف، يعني روايت نعماني به جاي وُلده، وَليِ است و استناد به «الغيبه» شيخ طوسي، اطمينان بخش نيست؛ بلکه نقل الغيبه نعماني از بعضي جهات، مانند سند و لفظ حديث، معتبرتر است. بعضي روايات ديگر مانند خبر کمال الدّين انباري و خبر زين الدّين مازندراني نيز قابل استناد نيست و بعضي ديگر مثل فقرات بعضي ادعيّه و زيارات نيز صراحت ندارد و قابل حمل بر عصر ظهور است و علاوه بر فرض قبول دلالت، متعرّض خصوصيات و تفضيلات نيست. فقط به طور اجمال، متزوّج بودن و فرزند داشتن آن حضرت را بيان مي کنند. خلاصه سخن آنکه، اگرچه همسر و فرزند داشتن آن حضرت محتمل است، امّا در بررسي اخبار، به حديث معتبري که موجب اطمينان باشد، نرسيديم و دنبال کردن و تعقيب اين موضوع هم لزومي ندارد. بنابراين ما نه دليلي بر ازدواج حضرت داريم و نه سندي بر ازدواج نکردن ايشان. ضمن اينکه مبهم بودن اين مسئله مي تواند داراي حکمتي باشد؛ چون در هر صورت، مشکلاتي پيش مي آيد.

برگرفته ازسایت نمناک